W dniach 23-24 września 2024 r. odbyły się obrady III edycji Kongresu Kryminologicznego (KK) w Białymstoku. Gospodarzem tegorocznej konferencji była Katedra Prawa Karnego i Kryminologii Wydziału Prawa UwB oraz działające przy niej Koło Naukowe Prawa Karnego i Kryminologii. Komitetowi organizacyjnemu przewodziła prof. dr hab. Katarzyna Laskowska, zaś koordynatorkami wydarzenia były dr Emilia Jurgielewicz-Delegacz oraz dr Magdalena Perkowska.

Kongres to cykliczne, ogólnopolskie wydarzenie naukowe, którego głównym organizatorem jest Polskie Towarzystwo Kryminologiczne im. prof. S. Batawii (PTK), zaś współorganizatorami katedry polskich jednostek naukowych, zajmujące się badaniami z zakresu kryminologii. Celem trzeciego już KK było umożliwienie spotkania polskim kryminologom i kryminolożkom, reprezentującym różne dziedziny nauki i ośrodki akademickie, zajmującym się badaniem przestępczości oraz zagadnieniami związanymi z wiktymizacją, polityką kryminalną, dewiacjami społecznymi czy problemami penitencjarnymi i postpenitencjarnymi. Kongres stanowi platformę umożliwiającą prezentację osiągnięć naukowych, poprzez zaprezentowanie najnowszych wyników prowadzonych badań naukowych, wymianę doświadczeń i konfrontację efektów własnych prac z rezultatami badań innych naukowców i naukowczyń. Ponadto ma wpływ na promowanie badań z zakresu nauk społecznych, ich rozwoju i osiągnięć w zakresie badań nad przestępczością oraz zagadnień z nią związanych. Konferencja stanowi miejsce dysputy naukowej pomiędzy badaczami i badaczkami o różnym stopniu doświadczenia, wiedzy, a także stwarza możliwość nawiązywania współpracy pomiędzy przedstawicielami polskiej nauki z różnych jednostek naukowych, pomiędzy nimi a praktykami, którzy w swoich zawodach mają kontakt z przestępczością czy przestępcami.

Tegoroczny Kongres to projekt dofinansowany ze środków budżetu państwa, przyznanych przez Ministra Edukacji i Nauki w ramach Programu Doskonała nauka II – Wsparcie konferencji naukowych. Nazwa projektu: III Kongres Kryminologiczny (nr rej. KONF/SN/0462/2023/01).

Patronatem honorowym III edycję Kongresu objęli: Minister Sprawiedliwości – dr hab. Adam Bodnar, prof. Uniwersytetu SWPS, Rzecznik Praw Obywatelskich – dr hab. Marcin Wiącek, prof. UW, Prezydent Miasta Białegostoku – dr hab. Tadeusz Truskolaski, prof. UwB oraz Rektor Uniwersytetu w Białymstoku – prof. dr hab. Mariusz Popławski, Dziekan Wydziału Prawa Uniwersytet w Białymstoku – dr hab. Artur Olechno, prof. UwB. Wśród partnerów wydarzenia znaleźli się: Okręgowa Izba Radców Prawnych, Rektor Uniwersytetu w Białymstoku, Miasto Białystok, Międzynarodowe Centrum Badań i Ekspertyz Kryminologicznych, EKTO Spółka z o.o. oraz księgarnia i wydawnictwo C.H. Beck. Z kolei, patronatem medialnym wydarzenie zostało objęte przez: TVP Białystok oraz Portal Miejski BiałystokOnline.

Pierwszego dnia na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku o godz. 10:00 odbyła się inauguracja wydarzenia. Następnie uczestnicy obrad wzięli udział w I sesji plenarnej, którą poprowadził prof. dr hab. dr h.c. Emil W. Pływaczewski. Wykład o przestępczości w państwach Azji Centralnej na tej sesji wygłosiła prof. dr hab. Katarzyna Laskowska – kierownik Katedry Prawa Karnego i Kryminologii Wydziału Prawa UwB oraz Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Kryminologicznego.

Następnie w harmonogramie wydarzenia przewidziano 3 sesje panelowe, w których wystąpienia prelegentów odbywały się równolegle w kilku salach. W I sesji zatytułowanej Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne w kryminologii odbyło się 5 paneli dotyczących: metod badań kryminologicznych, prognozowania kryminalnego, przestępczości nieletnich, kryminologicznych aspektów wolności oraz międzynarodowych kontekstów kryminologii.

W kolejnej – II sesji panelowej – Badania nad przestępczością – od teorii do praktyki uczestnicy mogli uczestniczyć w panelach poświęconych problematyce: współczesnych negatywnych zjawisk społecznych, ekokryminologii, profilaktyki przestępczości czy kary jako reakcji na przestępczość.

Z kolei w ostatniej tego dnia – III sesji panelowej – zaplanowane były panele odnośnie: współczesnych zagrożeń przestępczością, nieletnich sprawców i małoletnich ofiar, środków reakcji prawnej na przestępczość oraz izolacji penitencjarnej z perspektywy kryminologii.

Obrady drugiego dnia Kongresu miały miejsce w Hotelu Ibis Styles Białystok. Organizatorzy zaplanowali 2 sesje panelowe. Pierwsza z nich – Zagrożenia dla bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa – obejmowała panele poświęcone: fenomenowi współczesnej przestępczości, organom państwowym i instytucjom przeciwdziałającym przestępczości, zjawisku migracji. Druga sesja panelowa – Nowe obszary kryminologii – składała się z paneli dotyczących problematyki kryminologii feministycznej, cyberprzestrzeni jako obszaru badań kryminologicznych oraz zjawisku cyberprzestępczości. Obrady wieńczyła II sesja plenarna, podczas której prof. dr hab. Wiesław Pływaczewski wygłosił referat pt. Kryminologia wobec zjawiska masowej degradacji i grabieży światowych zasobów środowiska – bilans sukcesów i porażek, jednocześnie skierował do uczestników Kongresu zaproszenie na IV już edycję – do Olsztyna. W tej części konferencji wystąpiły także prof. dr hab. Katarzyna Laskowska oraz dr hab. Dagmara Woźniakowska, prof. UW – dokonując omówienia wyzwań współczesnej kryminologii, podsumowania Kongresu oraz zamknięcia wydarzenia.

Kongres zgromadził prawie 150 uczestników, wygłoszonych zostało ponad 100 referatów – w 5 sesjach panelowych (łącznie 20 paneli). Uczestnicy obu dni obrad to reprezentanci ponad 30 ośrodków naukowych, w tym (poza naukowcami z Uniwersytetu w Białymstoku): Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie, Akademii Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych w Elblągu, Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, Akademii Policji w Szczytnie, Akademii Sztuki Wojennej w Warszawie, Collegium Humanum, Instytutu Justologii, Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Menedżerskiej Akademii Nauk Stosowanych w Warszawie, Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza, Polska Akademia Nauk, United Nations Studies Association, University College Cork, Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Rzeszowskiego, Uniwersytetu SWPS, Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu w Siedlcach, Uniwersytetu Zielonogórskiego, WSAiB Gdynia, Wyższej Szkoły Prawa i Administracji Rzeszowskiej Szkoły Wyższej. Obrady swoimi wystąpieniami wzbogacą również przedstawiciele Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, NASK-PIB, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach, a nawet tzw. badacze niezależni.